W tym odcinku ,,Gotowania z babcią’’ Tatev i jej babcia robią tradycyjny armeński przysmak wszechczasów: Tolma, bądź też Tołma, czyli mięso nadziewane warzywami (papryką, pomidorem, bakłażanem) lub zawinięte w liście winogron albo kapusty, ugotowane w ogromnym garnku.
Wymowa słowa Tolma, lub też Dolma, zależy od tego w której części Kaukazu mieszkasz i jak twoja rodzina miała zwyczaj wymawiać tę nazwę kiedy byłeś jeszcze dzieckiem. Odbyła się nawet długa debata kwestionująca pochodzenie Tołmy – czy to pochodzi z Armenii, Gruzji, Turcji, a może z jeszcze jakiegoś innego rejonu świata? Dlatego też trudno było mi się zdecydować, czy zaprezentować Tołmę jako tradycyjne armeńskie danie czy nie. Z drugiej jednak strony łatwo było wybrać, gdyż jest to jedyna potrawa, którą pamiętam już od dzieciństwa i która kojarzy mi się z babcią. Jej odwiedziny zawsze oznaczały Tołmę na obiad. Tołma z liśćmi winogron i mięsem w zimie, Tołma z liśćmi kapusty i mięsem na wiosnę oraz jesień, Tołma z warzywami i mięsem w lecie. Zdarzyło się też tak, że moja babcia przygotowała Tołmę z różnymi ziarnami zbóż zamiast mięsa. Wtedy dowiedziałem się, że jest to Tołma wielkopostna.
Posiadanie dużej rodziny sprawiło, że praca babci była jeszcze cięższa. Musiała przygotować mnóstwo tołm, tak żeby każdy był usatysfakcjonowany. Z mojego dzieciństwa pamiętam duży srebrny garnek, który mama wyjmowała z szafki, gdy przychodziła do nas babcia. Pamiętam też jak cierpliwie wypełniała go tymi wszystkimi tołmami, i wydawało mi się, że trwało to w nieskończoność.
Zatem, co to znaczy Tołma i jak to się przygotowuje? ,,Tołma’’ to słowo, które ma swoje korzenie w języku Urartu. ,,Toli’’ i ,,ma’’, czyli ,,liść winogrona’’ i ,,zawinięte’’, podczas gdy ,,Dolma’’ jest uważana za werbalny rzeczownik tureckiego czasownika ,,dolmak’’, co oznacza ,,być nadziewanym/wypełnionym farszem/dosłownie: wypchanym’’.
Przygotowanie Tołmy zależy od pory roku. W lecie można ugotować wszystkie rodzaje. Potrzebne ci będą: mielone mięso wołowe z cebulą, ryż i zielenina, sól i pieprz. Oprócz tego świeże liście kapusty i winogron (wpierw należy je zagotować), papryki, pomidory i bakłażany do owinięcia mięsa. Chociaż Tołmę bardzo łatwo zrobić, to przygotowanie wymaga cierpliwości i umiejętności, trzeba być delikatnym i ostrożnym w stosunku do każdego liścia i warzywa. Najbardziej zauważalne różnice między Tołmami to przyprawy i to też zależy od miejsca, w którym zostały użyte.
Tołma jest bardzo popularna w Armenii, i to do takiego stopnia że jest tutaj organizowany festiwal Tołm. Każdy region prezentuje na nim swój wyrób. Imprezy te przyciągają ogromną uwagę i są nawet szeroko rozgłaszane przez media. Jest tak wiele typów, że mamy nawet ,,top 5’’ tołm pokazanych na specjalnym wykresie. W skład tej szczęśliwej piątki wchodzą: tołma z liśćmi winogron, tołma Eczmiadzyńska (z kapustą i warzywami), tołma wielkopostna, tołma erywańska (jak eczmiadzyńska, ale z dodatkiem pigwy) oraz tołma zrobiona z siekanego mięsa i tureckiej kaszy.
Ale ze wszystkich rodzajów Tołmy, ta przygotowana przez moją babcię jest najsmaczniejsza i najlepsza!
[crp]
Najnowsze komentarze