Spotkałem się z Grigorisem i Sofią, dwójką ludzi władających językiem migowym- Grigoris z fizycznej konieczności, a Sofia z ciekawości- by porozmawiać o sekretach tego języka.
Grigoris Petropoulos, właściciel i nauczyciel w szkole języka migowego „Cosmos”, położonej w centrum Tessalonik, przywitał mnie w swojej szkole. Szczery w swoich poglądach jako człowiek, lecz stanowczy w swoich zapatrywaniach jako nauczyciel i wizjoner, z pietyzmem wyjaśnił mi wyrażenia- strukturalne i niestrukturalne- tego równania języka migowego. Jego kompletność i piękno nie tylko odzwierciedla kunsztowność ludzkiego umysłu, ale także stanowi dowód na to, że przeciwności losu można przekuć w ścieżkę ku dalszemu rozwojowi.
Chociaż na ścianach korytarzy dominuje kolor, to „ściany klas pozostają zupełnie ‘nagie’, pozbawione wszystkiego co mogłoby odciągnąć wzrok studentów od nauczyciela, którym jest zawsze ktoś głuchy i uczy języka migowego z pomocą tłumacza”
„Ludzie zazwyczaj przychodzą tu z powodów zawodowych lub mają w rodzinie kogoś głuchego lub też po prostu to lubią. Na początku zapoznają się z podstawowym słownictwem języka migowego, odtwarzając ruchy, które widzą na zdjęciach lub na DVD. Później zaczynają tworzyć zdania i nauczyciel zadaje im jakieś pytania. Czasem prosimy dwóch studentów na środek, by zaprezentowali jak ze sobą rozmawiają. Stopniowo potrafią ułożyć krótkie, proste historie i z upływem czasu wzbogacają oni swoje słownictwo dużo szybciej i z większą łatwością.”
„Kiedy zaczynałam lekcje języka migowego nie sądziłam, że będziemy mieć niesłyszących nauczycieli” wyznaje Sofia, z zawodu psycholog. „Od pierwszej chwili stykasz się z tym, czym naprawdę jest język migowy. Było to dla mnie coś szalenie ekscytującego”.
„W języku migowym możesz opowiadać o swoich problemach, o tym jak ci minął dzień, możesz żartować, możesz powiedzieć dosłownie wszystko. Ponieważ jest to język wizualno-kinetyczny, to tym, co charakteryzuje język migowy, jest ekspresja”.
„Mowa ciała, ruchy rąk, nadgarstków i ramion są bardzo ważne dla struktury języka migowego” wyjaśnia mi Grigoris. „Struktura ta jest bardzo konkretna, lecz nie przypomina ona struktury języka migowego. Na przykład w zdaniu języka migowego używamy najpierw orzeczenia, potem podmiotu, przymiotnika i na samym końcu czasownika. Podobnie, gdy pytamy przyimki pytające (co?, jak? itp.) są na samym końcu, by jasno pokazać naszemu rozmówcy, że jest to pytanie”.
„Na początku było to trudne” mówi Sofia. „W języku mówionym, na przykład, jesteśmy przyzwyczajeni do stawiania czasownika pośrodku zdania, podczas gdy w języku migowym znajduje się on na końcu, ale wraz z codziennym używaniem tego języka jakoś się do tego przyzwyczaiłam.”
„Ważne jest by mieć stały kontakt wzrokowy z osobą niesłyszącą, ponieważ jest to jak przetwarzanie języka w czyn.” mówi Grigoris i dodaje: „kolejną podstawą języka migowego są tak zwane ‘klasyfikatory’. Powiedzmy, że jedną ręką tworzę słowo ‘samochód’, a drugą słowo ‘drzewo’. Kiedy je połączę razem, to mam na myśli, że samochód uderzył w drzewo.”
„Obiema rękoma odnoszę się do dwóch różnych słów. Gdybym chciał powiedzieć, że jest tu dużo samochodów położyłbym jedną dłoń nad drugą. Z kolei gdybym chciał wskazać położenie samochodu, to zmieniłbym też położenie mojej dłoni. To sprawia, że tłumaczenie tego języka jest łatwiejsze i nie trzeba do tego używać zbyt wielu słów.”
W przeszłości Sofia pracowała z dziećmi z przedszkola i szkoły podstawowej, oferując im psychologiczne wsparcie: „Chciałam się nauczyć języka migowego, ponieważ to dałoby mi szansę dostrzec więcej okazji do pomocy. W szkole na przykład, byłabym w stanie pomóc dzieciom z problemami z komunikacją, gdyby zaszła taka potrzeba. Uważam, że w szkołach powinny być lekcje języka migowego, co pomogłoby dzieciom porozumiewać się ze sobą nawzajem. Niektóre dzieci rodzą się głuche i niestety jedynymi ludźmi zdolnymi porozmawiać z nimi są ich rodzice.”
„W krajach skandynawskich w szkołach podstawowych lekcje języka migowego dla dzieci są obowiązkowe” mówi nam Grigoris. „Później w liceum, jeśli chcą, mogą kontynuować jego naukę. Byłoby świetnie, gdyby coś takiego działo się także i w Grecji. Społeczność ludzi głuchych łatwiej by się zintegrowała ze społeczeństwem, a wiele dzieci miałoby szansę pójść do szkół masowych. Teraz mamy oddzielne szkoły tylko dla dzieci niesłyszących. Gdyby je posłać do szkół razem z dziećmi słyszącymi, byłyby one wykluczone i z pewnością nie uczyłyby się tak szybko jak ich koledzy z klasy.”
Kiedy zapytałem się Grigorisa, czy postęp technologiczny może jakoś pomóc, odpowiedział mi: „Pojawienie się telefonów komórkowych, dających nam możliwość porozumiewania się przez wiadomości tekstowe, znacznie ułatwiło mi życie, nawet gdy chciałem się porozumieć z kimś z zupełnie innego miasta. W przeszłości, gdy chciałem coś zorganizować z przyjaciółmi, musiałem się za to zabrać z dużym wyprzedzeniem. Teraz, z pomocą rozmów wideo, możemy się nawzajem zobaczyć i porozumieć w języku migowym.”
Jakie są korzyści płynące z nauki języka migowego? „Nie odpowiem na to pytanie tak dobrze, jak ludzie słyszący, którzy uczą się tego języka.” wyznaje szczerze Grigoris. „Z tego co opowiadają, oni lubią język migowy, ponieważ sami zaczynają się zmieniać. Zmieniać jako ludzie. Stają się bardziej ekspresyjni, poszerzają swoje horyzonty i poznają zupełnie nową kulturę. Poznając kogoś głuchego i komunikując się z nim, stykają się oni z czymś innym, czymś co zmienia ich także wewnętrznie.” Dla Sofii „najważniejszą rzeczą jest kontakt z czymś innym i nowym. Poznajesz zupełnie odmienną kulturę i jest to dla mnie jedna z największych korzyści. Trzeba zawsze szukać drogi, by poszerzać nasze rozumienie różnorodności. Ludzie głusi są w większości ekstrawertykami i powinniśmy nauczyć się z nimi rozmawiać.”
Zanim skończyłem rozmowę z Grigorisem powiedział mi: „Jestem bardzo zainteresowany rozprzestrzenianiem języka i wiedzy o języku migowym wśród ludzi, by społeczeństwo stało się trochę bardziej otwarte w tym kierunku. Nie chciałbym żyć wśród zamkniętych społeczeństw, raczej chciałbym widzieć otwartą wspólnotę, w której wszyscy ludzie i grupy mogą ze sobą współżyć. W końcu i tak wszyscy jesteśmy ludźmi. Dlatego też nazwałem naszą szkołę „Cosmos”. Naszym celem był, i nadal jest zjednoczony świat, w którym wszyscy mogą żyć razem.”
Podziękowania
Chciałbym podziękować Antonisowi, praktykującemu tłumaczowi, za pomoc udzieloną w czasie wywiadu.
[crp]
Najnowsze komentarze